Σημασία που έχει ο δεσμός μητέρας και παιδιού

Κανείς δε μπορεί ν’ αμφισβητήσει το σημαντικό ρόλο της μητέρας στη ζωή κάθε ανθρώπου. Η ζωή της μητέρας του παιδιού είναι συνυφασμένες κάτω από το πέπλο της αγάπης, της προστασίας και της φροντίδας από τη στιγμή που γεννιέται ένα παιδί. Ας μη ξεχνάμε ότι η μαμά είναι ο πρώτος άνθρωπος που αντικρίζουμε μόλις ερχόμαστε στη ζωή και στη συνέχεια, μας τρέφει και φροντίζει για κάθε βασική μας ανάγκη. Δεν είναι λοιπόν περίεργο, ότι η μητέρα παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού, από τη βρεφική κιόλας ηλικία.

Η θεωρία του δεσμού αναπτύχθηκε για πρώτη φορά το 1969 από το Βρετανό ψυχολόγο J. Bowbly εξετάζοντας τις επιπτώσεις του δεσμού μεταξύ του φροντιστή και του παιδιού. Τόνισε ότι οι επιπτώσεις του δεσμού αυτού είναι ορατές από την ηλικία των 6 μηνών του παιδιού μέχρι τα 3 πρώτα έτη.

Πώς επηρεάζει η μητέρα την προσωπικότητα του παιδιού;

Ο ρόλος και των δύο γονέων στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού έχει αναφερθεί από πολλές έρευνες. Ο γονιός είναι ένα πρότυπο προς μίμηση για το παιδί και συμβάλλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του. Ιδιαίτερα όμως η μητέρα μπορεί να διαμορφώσει πολύ περισσότερο και να μετασχηματίσει την προσωπικότητα του παιδιού, αφού η αλληλεπίδραση τους ξεκινά από την πρώτη στιγμή της ζωής του.

Το βρέφος από την ώρα που θα ξυπνήσει θα ζητήσει τη μαμά του και θα είναι απόλυτα εξαρτημένο από εκείνη, προκειμένου να φάει, να κοιμηθεί, να φροντιστεί. Τα όρια του εαυτού του με της μητέρας του είναι δύσκολο να τα ξεχωρίσει, αφού θεωρεί τη μαμά ως μία προέκταση του εαυτού του, η οποία καλύπτει κάθε μία από τις βασικές του ανάγκες. Είναι φανερό, ότι δημιουργείται ένας πολύ ισχυρός δεσμός από την πρώτη στιγμή της ζωής.

Παρά το δέσιμο που αναπτύσσεται μεταξύ της μητέρας και του βρέφους, το παιδί μεγαλώνοντας θα πρέπει ν’ αναπτύξει όμως τη δική του προσωπικότητα και ν’ απεγκλωβιστεί από το “καθρέπτισμα” του εαυτού του στα μάτια της μητέρας. Με την πάροδο του χρόνου, ο δεσμός τους θα αλλάξει, θα διαμορφωθεί και θα πάρει μία νέα οπτική. Οι ανάγκες για την επιβίωση του παιδιού όπως η τροφή και ο ύπνος, σιγά σιγά καλύπτονται από το ίδιο το παιδί καθώς μεγαλώνει. Το παιδί πάντα γνωρίζει ότι η μητέρα του είναι εκεί για να του παράσχει τη φροντίδα της, οποτεδήποτε χρειαστεί. Συνήθως μάλιστα αναζητά τρόπους να δείξει στη μητέρα του ότι αναζητά την αποδοχή της σύμφωνα με ψυχολόγους.

Στη ζωή του παιδιού αποκτούν θέση και άλλοι σημαντικοί άνθρωποι, όπως ο μπαμπάς, τα αδέρφια και άλλα συγγενικά του πρόσωπα. Αυτό συμβαίνει όσο η μητέρα παύει να είναι η “τροφός” του βρέφους, ενώ μπορεί να εμπλέκονται και άλλοι παράγοντες όπως η επιστροφή στην εργασία της. Σε καμία όμως περίπτωση, ο σημαντικός της ρόλος στην προσωπικότητα του παιδιού δεν αλλάζει.

Ο ρόλος της μητέρας στην αυτοεκτίμηση του παιδιού

Αυτός ο δεσμός μητέρας και παιδιού που αναπτύσσεται, ξεκινά από τη φροντίδα της μητέρας και στη συνέχεια, επηρεάζει την  οργάνωση της προσωπικότητάς του παιδιού και τις διαπροσωπικές του σχέσεις.

Η αίσθηση της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας είναι αναγκαία για κάθε άνθρωπο. Ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας, ανακαλύπτοντας τους άλλους. Εμπιστευόμαστε τους άλλους, όταν εμπιστευόμαστε και τον εαυτό μας.

Πολλές μαμάδες έχοντας βιώσει και χτίσει μέρα – μέρα και στιγμή – στιγμή αυτό το δυνατό δεσμό με το μωρό τους, δυσκολεύονται ν’ αποδεχθούν ότι η εξάρτηση του παιδιού μπορεί να αλλάξει με τον καιρό. Συχνά κάτι τέτοιο οδηγεί τη μητέρα να εκδηλώνει μία συμπεριφορά από το παιδί ερμηνεύεται ότι δεν το αποδέχεται όπως είναι.

Πόσες φορές σκεφτήκατε να πείτε στο παιδί “δε θα είσαι καλό παιδί αν δε φας όλο σου το φαγητό;” ή “δε σ’ αγαπάω όταν γκρινιάζεις;” νομίζοντας ότι θα κάνετε καλύτερη τη συμπεριφορά του;

Στην πραγματικότητα το παιδί ερμηνεύει αυτή τη στάση σας ως μία δική του ανεπάρκεια. Η προσωπικότητα του επηρεάζεται με αρνητικό τρόπο, αφού μαθαίνει να μην εμπιστεύεται τον εαυτό του και να εμπιστεύεται πολύ περισσότερο την κριτική των άλλων. Η μητέρα μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του παιδιού της, μόνο όταν το αποδέχεται όπως πραγματικά είναι. Ένα παιδί πρέπει να σε θέση ν’ αναγνωρίσει και να αποδεχθεί όλες τις δυσκολίες του, προκειμένου να μπορέσει να κινητοποιηθεί και ν’ αναπτύξει τις δεξιότητες του.

Πώς να δημιουργήσετε μία ισχυρή σχέση με το παιδί όσο μεγαλώνει;

Η αγάπη της μητέρας για το παιδί, είναι μία αγάπη χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Η σχέση όμως της μητέρας και του παιδιού είναι μία σχέση όπως όλες οι άλλες: με καλές και κακές στιγμές.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που θα πρέπει να κάνετε είναι ν’ αφιερώνετε χρόνο στο παιδί, ανεξάρτητα από την ηλικία στην οποία βρίσκεται. Μοιραστείτε μαζί του ποιοτικό χρόνο και βρείτε μία δραστηριότητα που θα ικανοποιεί και τους δύο. Μιλήστε το παιδί για την προσωπική του ζωή, ρωτήστε το για τους φίλους του και την καθημερινότητα του. Ειδικά τώρα το καλοκαίρι, φροντίστε να χαλαρώσετε μαζί του και ν’ απολαύσετε αυτό το χρόνο της ανεμελιάς και της ξεκούρασης που και το παιδί έχει τόσο ανάγκη όσο και εσείς.

Η επικοινωνία είναι βάση για κάθε σχέση που αναπτύσσουμε ως παιδιά και ως ενήλικες. Μην αμελείτε τη σημαντικότητα της επικοινωνίας και της συζήτησης με το παιδί σας “επειδή είναι παιδί”, γιατί είναι βέβαιο ότι υπάρχουν πολλά που θέλει να μοιραστεί μαζί σας. Αγνοώντας αυτή την ανάγκη του, το μόνο που θα επιτύχετε είναι να κλειστεί στον εαυτό του και να δυσκολευτεί ν’ εμπιστευτεί τους ανθρώπους, να μοιραστεί προσωπικό χρόνο και αναμνήσεις. Δείξτε στο παιδί ότι είστε εκεί να το ακούσετε, να το καταλάβετε και να το συμβουλεύσετε όποτε εκείνο το έχει ανάγκη.

Τέλος, δείξτε εμπιστοσύνη στο παιδί και φροντίστε να είστε ειλικρινής μαζί του για να είναι και εκείνο με εσάς. Μη δίνετε υποσχέσεις που αδυνατείτε να τηρήσετε και αποφύγετε να του υποδεικνύετε διαρκώς τι πρέπει να κάνει. Αφήστε το παιδί ν’ ανακαλύψει μόνο του τις ανάγκες του και να δει ότι έχετε αρχίσει να το εμπιστεύεστε περισσότερο.

Η σημασία της μητέρας στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του, περνά μέσα από το δρόμο που ανοίγει η εμπιστοσύνη.